Innerlijk ongelukkig

Het moet toch niet veel gekker worden. Kinderen van drie jaar oud kunnen al depressief zijn. Door zorgvuldig naar het spelen van deze peuters te kijken, schijnen we dit te kunnen constateren. Volgens Orthopedagoog Annemieke Mol Lous in de Volkskrant ‘biedt het spel een venster van het innerlijk van een kind’. Maar wat kunnen wij ermee? 

Kinderen doorlopen diverse fases in het spel. Tot het eerste jaar is het vooral het eigen lijf ontdekken via zintuiglijke beleving en het combineren van verschillende speelmaterialen. Daarna wordt het kind slimmer en gaat het de materialen gebruiken waarvoor ze bedoeld zijn. Een kop gaat op een schoteltje en de pop wordt in het bedje gelegd. Vervolgens wordt het ‘doen alsof’ element belangrijk. Kleuters vanaf 3.5 jaar geven steeds meer inhoud aan het spelen via een rollen-, fantasie- of constructiespel.
Vanaf zes jaar is het vooral spelen met regels. Dat laatste klinkt mij bekend in de oren. Ik heb vroeger eindeloos overleg gevoerd met de buurtkinderen over de manier waarop en onder welke voorwaarden een partijtje voetbal gespeeld moest worden. Er werd net zolang gepraat zodat er uiteindelijk maar vijf minuten overbleef om daadwerkelijk tegen de bal te trappen. 

Men wist al langer dat kinderen verdrietig en depressief konden zijn. Nu blijkt uit onderzoek dat depressieve kinderen van ongeveer 3 jaar oud doen alsof ze spelen. Ze spelen minder en wisselen regelmatig van gedrag. Ze doen vooral minder ‘alsof’; een spelvorm die piekt bij kinderen tussen 3 en 6 jaar. Waar gezonde kinderen het spel gebruiken om hun emoties te reguleren is dit bij depressieve kinderen anders. Zij zullen geen verdrietige situaties naspelen omdat ze de emoties  niet kunnen hanteren. Ze verstarren en klappen volledig dicht. Het is moeilijk te ontdekken of kinderen daadwerkelijk depressief zijn. Immers, volwassenen kunnen aangeven hoe zij zich voelen. Voor kinderen is dit een stuk lastiger. Ze zijn  bijvoorbeeld niet de gehele dag somber. Het verdriet bij een kind is vooral te merken aan een geïrriteerde stemming. 
Hoe het nu verder moet na de constatering is nog onduidelijk. Een optie is om kleuters antidepressiva te geven. In Amerika schijnt dit al te gebeuren. In Nederland zijn we tot op heden blij dat we de depressiviteit bij kinderen in een vroeg stadium kunnen ontdekken. Vooral ouders en leerkrachten spelen hier een belangrijke rol in. 

Dit is niet de meest positieve column om het nieuwe jaar mee te beginnen. Toch wens ik iedereen een zorgeloos en bovenal gezond 2015 toe..