Didam arrest
Dit keer een artikel met wat meer juridische impact wat voor uw praktijk belangrijk kan zijn. Er zijn talloze recreatiebedrijven die grond in gebruik hebben van overheden of semioverheden. Daarbij valt te denken aan stukken grond/water die gehuurd worden of in erfpacht zijn uitgegeven waarbij op enig moment de looptijd van het contract afloopt.
Op 26 november 2021 heeft de Hoge Raad een belangrijke uitspraak gedaan, inhoudende dat de overheid bij een privaatrechtelijke overeenkomst de algemene beginselen van behoorlijk bestuur, waaronder het gelijkheidsbeginsel, in acht moet nemen. Dit geldt dus ook voor de beslissing van de overheid met wie en onder welke voorwaarden zij een koopovereenkomst sluit.
Als de overheid van plan is om een onroerende zaak te verkopen en er zijn meer geïnteresseerden, dan moeten deze de gelegenheid krijgen om mee te dingen. Volgens de Hoge Raad dient er dan een openbare selectieprocedure georganiseerd te worden die objectieve, toetsbare en redelijke criteria bevatten op grond waarvan de koper uiteindelijk wordt uitgekozen.
Daarnaast moet de overheid voorafgaand aan deze procedure duidelijkheid scheppen over de beschikbaarheid van de onroerende zaak, de selectieprocedure, het tijdschema en de selectiecriteria. Op deze manier wordt aan geïnteresseerden gelijke kansen geboden om de onroerende zaak te kopen.
Kort gezegd moet de overheid dus mededingingsruimte bieden door een transparante en openbare selectieprocedure te organiseren. Dat hoeft alleen niet als er slechts één serieuze gegadigde is. Hetgeen bekend staat als het “Didam-arrest”.
Wat zijn nu de gevolgen als de overheid in strijd met de regels van het Didam-arrest heeft gehandeld? De Hoge Raad heeft daar nog geen oordeel over gegeven. Wel is er inmiddels een uitspraak in kort geding over dit onderwerp van de rechtbank Midden-Nederland van 22 maart 2023.
Daarin bepaalde de rechter dat een koopovereenkomst die gesloten is in strijd met het gelijkheidsbeginsel nietig is op grond van artikel 3:40 lid 2 Burgerlijk Wetboek. Nietigheid houdt in dat de rechtshandeling geacht wordt nooit te hebben bestaan. Dat is dus een verstrekkend gevolg.
Wat betekent dit nu in de praktijk voor u wanneer u een dergelijk grondstuk sinds jaar en dag in gebruik heeft en zou willen kopen?
Stel u heeft een deel van de camping op huurgrond of pachtgrond van de overheid u heeft daar altijd uw tijd en energie in gestoken en het behoort tot uw bedrijfsexploitatie. Wanneer de mogelijkheid of de wens zich voordoet deze gronden te kopen dan moet u zich realiseren dat op basis van het Didam arrest dit openbaar aanbesteed moet worden en er dus kapers op de kust kunnen zijn en daarmee de prijs ook kan worden beïnvloedt
Gaat dit bij u spelen laat u zich daar dan voortijdig goed over inlichten.