Elektrische auto’s, fietsen en scooters zijn niet meer weg te denken uit het straatbeeld. Maar ook op het water is er een revolutie gaande: elektrisch varen. Steeds meer recreatieboten worden uitgerust met een elektromotor. Een ontwikkeling die perfect past binnen de bredere verduurzaming van mobiliteit. Niet alleen vanwege technologische vooruitgang, maar ook omdat het op steeds meer plekken simpelweg moet. In Amsterdam mogen boten van buiten de stad sinds 2025 de grachten niet meer in zonder elektrische aandrijving. Wie nu nadenkt over de aanschaf van een boot of al een vaartuig bezit, doet er dus goed aan om vooruit te kijken. Elektrisch varen is geen toekomstmuziek meer. Het is de nieuwe realiteit.
Elektrisch varen anno 2025
De regels veranderen snel. In diverse steden en natuurgebieden wordt het gebruik van verbrandingsmotoren aan banden gelegd of zelfs helemaal verboden. Amsterdam, Giethoorn, Utrecht, Amersfoort, de Weerribben en delen van Friesland, allemaal gebieden waar elektrisch varen al verplicht is of binnenkort wordt.
“Elektrisch varen is niet alleen goed voor het milieu, het maakt steden ook leefbaarder en stiller,” zegt Jorn Krijgsman, expert in duurzaam varen bij Krijgsman Watersport. “Onze ervaring laat zien dat steeds meer watersporters overstappen of hun boot laten ombouwen. De voordelen zijn duidelijk: minder CO₂-uitstoot, schonere lucht en een stiller vaarplezier.”
Wat deze gebieden met elkaar gemeen hebben, is de behoefte aan schonere lucht, minder geluidsoverlast en beperking van schadelijke uitstoot. In natuurgebieden draait het vooral om bescherming van flora en fauna. In steden ligt de nadruk op leefbaarheid, duurzaamheid en het terugdringen van milieu- en geluidshinder. Hoewel CO₂-uitstoot vaak het eerste is waar men aan denkt bij verduurzaming, draait het bij elektrisch varen vooral om het terugdringen van fijnstof en andere schadelijke gassen. Die zijn op het water vaak zelfs schadelijker dan bij moderne auto’s.
Wet- en regelgeving kan verschillen per gebied
De druk op waterweggebruikers neemt toe. In steeds meer gemeenten en natuurgebieden wordt varen met een brandstofmotor verboden en wordt elektrisch varen de norm. Dergelijke maatregelen maken duidelijk dat elektrisch varen geen tijdelijke trend is, maar een structurele koerswijziging in het Nederlandse vaarbeleid. Welke wet- en regelgeving geldt er waar?
Alleen nog maar elektrisch varen in Amersfoort
In Amersfoort is het (als eerste gemeente in Nederland) alleen nog toegestaan om elektrisch te varen. Deze regel is er al sinds 2020. Uitzondering hierop zijn de Eem en de Eemshavens. Deze wetgeving geldt wel voor in en rond Vathorst.
Bepaalde vaarroutes alleen elektrisch in Friesland
In Friesland vind je meerdere vaarroutes waar je alleen mag varen met een elektrische boot. Dit geldt bijvoorbeeld bij Heeg, de Butenfjildroute en de Reidmarroute. In de toekomst kan het zijn dat er meer elektrische vaarroutes bijkomen.
Steeds meer elektrisch varen in Giethoorn
Ook in Giethoorn is de omschakeling al jaren geleden ingezet. Daar mogen verhuurders sinds 1992 uitsluitend elektrische boten aanbieden. Later werden er op sommige plekken alleen nog fluisterbootjes toegelaten. Vanaf 2031 moeten ook alle rondvaartboten elektrisch aangedreven zijn.
Alleen ligplaatsvergunning voor elektrische boten in Haarlem
In Haarlem is er sinds 2025 ook iets belangrijks veranderd. Nieuwe aanvragen voor een ligplaatsvergunning worden alleen nog goedgekeurd als het vaartuig elektrisch of op spierkracht wordt aangedreven. Heb je al een vergunning én een boot met verbrandingsmotor? Dan hoef je niet direct te handelen. Pas bij de aanschaf van een nieuwe boot wordt uitstootvrij varen verplicht.
In Leiden is de lokale politiek bezig met verduurzamingsslag op het water. Het streven is dat er vanaf 2030 alleen nog maar elektrisch gevaren mag worden. De eerste stap hiervoor zou zijn dat er in Leiden, net zoals in Haarlem, geen nieuwe ligplaatsvergunningen meer afgegeven worden voor boten die niet elektrisch worden aangedreven. Daarna zouden ze bestaande vergunningen willen intrekken. De laatste stap is een verbod op vervuilende boten.
Vanaf 2030 alleen nog elektrisch varen in Leiden
In Leiden is de lokale politiek bezig met verduurzamingsslag op het water. Het streven is dat er vanaf 2030 alleen nog maar elektrisch gevaren mag worden. De eerste stap hiervoor zou zijn dat er in Leiden, net zoals in Haarlem, geen nieuwe ligplaatsvergunningen meer afgegeven worden voor boten die niet elektrisch worden aangedreven. Daarna zouden ze bestaande vergunningen willen intrekken. De laatste stap is een verbod op vervuilende boten.
Utrechters mogen alleen nog maar elektrisch varen
Sinds 2025 is Utrecht bezig met een stap in de richting naar elektrisch varen. Utrechters mogen vanaf nu alleen nog maar elektrisch varen. Vanaf 2030 zijn ook passanten die op doortocht zijn niet meer welkom zonder elektrische motor en is elektrisch varen voor iedereen verplicht. Op de Kromme Rijn tussen Wijk bij Duurstede en de stuw in Werkhoven is het al langer verboden om gemotoriseerd te varen. Voor actuele wet- en regelgeving bekijk de website van jouw gemeente.
Hoe bouw je jouw benzineboot om naar een elektrische?
“Voor wie al een boot bezit met een brandstofmotor, hoeft de overstap naar elektrisch niet per se te betekenen dat er een compleet nieuwe boot moet worden aangeschaft”, aldus Jorn Krijgsman. “In veel gevallen is het mogelijk om je huidige boot te laten ombouwen. Dat betekent dat de verbrandingsmotor wordt verwijderd en vervangen door een elektrische aandrijving, inclusief accu’s en bijbehorende elektronica. Bij boten met een buitenboordmotor is dit meestal eenvoudiger en sneller geregeld dan bij boten met een ingebouwde motor.” De kosten voor ombouw variëren, maar in veel gevallen is het goed betaalbaar, zeker vergeleken met de aanschaf van een volledig nieuwe elektrische boot. Bovendien bespaar je daarna op onderhoud en verbruik. Voor wie nog twijfelt, is er ook een tussenoplossing: hybride systemen combineren een elektrische aandrijving met een kleine verbrandingsmotor.
Elektrisch varen is geen toekomstmuziek meer
Voor watersportliefhebbers en bootbezitters is de boodschap duidelijk: elektrisch varen is allang geen toekomstmuziek meer, maar de nieuwe norm op het water. De regels veranderen snel en steeds meer gebieden in Nederland stellen duidelijke eisen aan uitstootvrij varen. Heb jij je al verdiept in de mogelijkheden van elektrisch varen of het ombouwen van je huidige boot? Wacht er niet te lang mee. Ga voor persoonlijk advies naar een gespecialiseerd watersportbedrijf.